Artikel

Wijkecologie Wildeman

Lessen uit nabijheid

The Beach werkt vanuit de Garage Notweg in de Wildeman buurt in Amsterdam Nieuw-West, al jaren aan een scala van projecten met de buurt. Het werd tijd voor een volgende, verbindende stap op weg naar een duurzame wijkecologie. Onder wijkecologie verstaan we een leefomgeving waarin sociale, ruimtelijke, economische en ecologische ingrediënten in wederkerigheid worden verbonden. Ondersteund door de overheid, als onderdeel van de AARO –agenda, is begin 2015 een onderzoek gestart.

Plekken in de Wildemanbuurt

We onderzoeken & ontwerpen
We onderzoeken en ontwerpen samen met buurtbewoners en diverse partners

  • hoe kwaliteiten als lokaliteit, delen & verbinden, duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit zich tot elkaar verhouden bij ontwerpen van verbindingen en relaties;
  • het verbinden van innovatieve technologie met sociale processen;
  • het vormgeven van gezamenlijke / gedeelde plekken in en met de buurt 
  • ‘collaborative commons’. 

We leren
Over ontwerpen met mensen en in de samenleving. Over het herkennen, verbeelden en verbinden van relaties en patronen die bijdragen aan een weerbare, zelfredzame, duurzame, lerende leefomgeving. Met nabijheid als uitgangspunt.
Wat we leren, verbeelden we om te delen en om een beweging op gang te brengen, met als doelen: een concrete duurzame bijdrage aan de lokale leefomgeving en lessen over de weg erheen.

We weten
Belangrijke thema’s die leven onder de bewoners, urgent zijn:
Armoede bestrijding en alles wat daarbij komt kijken, (werk/zelfredzaamheid/zelfvertrouwen/isolement/eenzaamheid/gezondheid), een goede leer en leefomgeving voor kinderen, om alle kansen te kunnen benutten die er zijn en veiligheid.
Grote vraagstukken, te groot en allesomvattend om aan te pakken. We beginnen klein en behapbaar, nabij, met de focus op voedsel en leren, met het bredere perspectief altijd in gedachten.

Met en In de buurt
Als vruchtbaar begin om vraagstellingen rondom voedsel met de buurt bij elkaar te brengen, bleek brood een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven:
dagelijks terugkerend, per persoon op een andere manier, brood is nooit alleen, je kunt het zelf bakken, kopen of bakken voor verkoop.
De stap van brood naar oven diende zich snel aan. Aan bod kwamen: vele soorten ovens, niet alleen voor brood te gebruiken, een ontmoetingsplek rondom de oven, wachtend komen de verhalen, ook als je hem niet zelf gebruikt.
De oven is aanleiding voor meer: tekenles, hamman, verkooppunt, koffie, markt, was drogen, onderwijs, spelen, etc.etc. Een netwerk van gebruikers en een plek waarmee dit netwerk fysiek verbonden wordt kwam tevoorschijn.
Door dit netwerk van gebruikers daadwerkelijk te verbinden met de gebouwde en onbebouwde ruimte wordt inzichtelijk welke routes en ontmoetingsplekken deze gezamenlijkheid kunnen faciliteren. Mogelijkheden voor kruisbestuivingen, relaties en wederkerigheid kristalliseren uit rondom drie thema’s: voedsel, energie en leren.

De volgende onderzoeksfase legt de nadruk op eigenaarschap en beheer. We zoeken samen naar de juiste schaalgrootte, samenstelling, organisatievorm en vooral hoe je dit samen ontwerpt en met wie. Altijd met uiteindelijke zelfredzaamheid als doel voor ogen.

Heel concreet wordt er met de buurt gewerkt aan een “doe-markt”, een flexibele, verplaatsbare plek voor handel en bedrijvigheid, als een logische aanvulling op alle werk gelegenheid projecten die rondom Buurttuin Lucas plaatsvinden. Een onderkomen voor de vele kleine initiatieven die in de buurt ontstaan, een plek om kennis te delen en uit te dragen, van je oude spullen af te komen, je handelswaar aan de man te brengen of je capaciteiten. Eerste schetsen voor een marktkraam zijn in de maak.
Daarnaast ontstaat de “denk-tent”, een ontmoetingsplek waar gediscussieerd wordt over eigenaarschap, organisatie, onderhoud, beheer en nieuwe economische modellen. Maar ook over nieuwsduiding, onmacht, invloed op beleid en bestuur.

Ruimte
De buurtgemeenschap wint door alle activiteiten/initiatieven aan zelfvertrouwen. Voor een succesvolle, duurzame buurtgemeenschap is op de eerste plaats ruimte nodig. Ruimte in letterlijke zin, om al het initiatief te kunnen blijven faciliteren
Ruimte in overdrachtelijke zin, in de hoofden van mensen en hun organisaties, om mee te kunnen gaan in deze nieuwe vormen van gezamenlijkheid.

Op het eerste gezicht lijkt het grote pluspunt van de Wildeman buurt juist de overvloed aan ruimte te zijn, maar, in de praktijk blijkt dat:

  • Het eigendom versnipperd en onduidelijk is;
  • Dat verkokerde regelgeving & (re-)organisaties van allerlei instanties die zich met de gebouwde omgeving bezig houden ertoe hebben geleid dat veel onbenutte ruimte ontoegankelijk is geworden. Vaak letterlijk door een woud aan hekken;
  • Dat gebruik en daadwerkelijk eigendom vaak mijlenver van elkaar verwijderd zijn, soms van elkaars bestaan niet eens weten.

.... en dat terwijl de kansen voor het oprapen liggen voor wie goed kijkt en over de schutting durft te kijken en ernaar durft te handelen.

Wijkecologie is een initiatief van The Beach (Diana Krabbendam), Ponec De Winter (Dana Ponec, Katja de Winter), Sustainism Lab (Michiel Schwarz).

Partners zijn buurtbewoners Wildemanbuurt Amsterdam Nieuw-West, Amsterdam Smart City, Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions, Alliander, Ymere, Stadgenoot, dr. Prof. Kraemerschool, Lukas Community, De Kandidatenmarkt, Urbaniahoeve, Stadsdeel Nieuw-West, Pakhuis de Zwijger.

Wijkecologie Wildeman wordt mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie, Ymere, Stadgenoot, gemeente Amsterdam, Rabobank.

Media

Geen reacties

Plaats een reactie